Phát Triển Trạm Sạc Xe Điện Tại Việt Nam: Hành Trình Bền Vững Từ Những Nhà Đầu Tư Nhỏ Lẻ
Cùng với sự bùng nổ của ngành công nghiệp xe điện, hạ tầng trạm sạc xe điện tại Việt Nam đang được xây dựng mạnh mẽ nhờ sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân. Đây không chỉ là cơ hội kinh doanh mới mẻ mà còn là giải pháp thiết yếu để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về sử dụng xe điện.
Thực trạng phát triển xe điện tại Việt Nam
Trong quý I năm 2024, doanh số bán xe điện tại Việt Nam đã tăng hơn 400%, theo Counterpoint Research. Tuy nhiên, hạ tầng trạm sạc ô tô điện vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Hầu hết các trạm sạc hiện nay tập trung ở khu vực đô thị lớn, gây khó khăn cho người dùng ở vùng nông thôn hoặc khu vực xa trung tâm.
Theo ước tính từ HSBC Bank, Việt Nam sẽ cần khoản đầu tư 12 tỷ USD để phát triển mạng lưới trạm sạc xe điện trên toàn quốc. Hiện tại, phần lớn nguồn đầu tư đến từ các công ty lớn như VinFast, SolarEV, EverEV, và Eboost, VHN. Một số doanh nghiệp nhà nước như PV Power cũng đang dần tham gia cuộc chơi với mục tiêu đạt 1.000 trạm sạc vào năm 2035.
Mô hình kinh doanh từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ
Nhằm mở rộng mạng lưới hạ tầng, các công ty cung cấp giải pháp trạm sạc xe điện đang kêu gọi các nhà đầu tư cá nhân tham gia với các mô hình hợp tác đa dạng:
- Cho thuê đất lắp đặt trạm sạc: Các cá nhân sở hữu đất gần đường cao tốc hoặc các tuyến đường lớn có thể cho thuê đất để xây dựng trạm sạc ô tô điện và nhận phần trăm doanh thu.
- Nhượng quyền trạm sạc: Nhà đầu tư mua thiết bị từ các công ty sạc điện và chia sẻ lợi nhuận từ lượng điện tiêu thụ. Một số công ty như V-Green (thuộc VinFast) còn hỗ trợ vận hành và bảo trì, giúp nhà đầu tư tập trung khai thác tiềm năng kinh doanh.
- Kết hợp kinh doanh sáng tạo để tăng hiệu quả:
Nhiều nhà đầu tư kết hợp trạm sạc ô tô điện với mô hình kinh doanh khác như quán cà phê, ăn uống. Nguyễn Thị Phương Dung, chủ một quán cà phê ở Phan Thiết, cho biết doanh thu quán tăng 30-40% sau khi lắp đặt ba trạm sạc năng lượng mặt trời.
Cơ hội kinh doanh và thách thức
V-Green, công ty sạc xe điện do Phạm Nhật Vượng, người sáng lập VinFast điều hành, đã đưa trạm sạc điện vào tất cả các trung tâm thương mại và căn hộ thuộc tập đoàn Vingroup. Tuy nhiên, V-Green cũng gặp khó khăn trong việc mở rộng mạng lưới trạm sạc, theo lời bà Nguyễn Kim Ngân, người từng đứng đầu và phụ trách xây dựng và vận hành mạng lưới trạm sạc của VinFast, chia sẻ.
“Ở các tỉnh xa, cách tốt nhất là lắp đặt trạm sạc tại các cây xăng, nhưng không phải cây xăng nào cũng có đủ diện tích và không gian,” Kim Ngân, hiện là CEO của VHN chúng tôi, cho biết.
V-Green và các công ty sạc khác đang mời chủ sở hữu các khu đất trống gần các tuyến đường cao tốc và đường lớn cho thuê đất, trở thành đối tác nhượng quyền để chia sẻ doanh thu.
Các đối tác nhượng quyền muốn kiếm thêm doanh thu phải đưa ra nhiều ý tưởng kinh doanh hơn là chỉ lắp đặt trạm sạc xe điện. Vì chi phí đầu tư cao, VHN đưa giải pháp cho đối tác nên có thêm điểm dừng nghỉ song song với trạm sạc ô tô điện, với đồ ăn và thức uống để tăng doanh thu, thu hút và làm hài lòng khách hàng.
Tuy nhiên, không phải mọi kế hoạch đầu tư đều thuận lợi. Một số khu vực thiếu lượng lớn xe điện, chi phí đầu tư ban đầu cao, và sự cạnh tranh từ các chương trình khuyến mãi của các hãng lớn như VinFast (miễn phí sạc cho chủ xe đến năm 2025) đã khiến doanh thu giảm đáng kể.
Lời giải cho bài toán phát triển hạ tầng
Để thúc đẩy mạng lưới trạm sạc xe điện phát triển bền vững, cần có sự hỗ trợ từ chính phủ và các nhà sản xuất xe điện:
- Chính sách ưu đãi: Miễn giảm thuế, trợ giá điện cho các trạm sạc, đặc biệt tại khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa.
- Hợp tác đa phương: Các công ty lớn như VinFast, SolarEV nên hợp tác chặt chẽ với chính quyền và các nhà đầu tư cá nhân để mở rộng mạng lưới.
- Giải pháp tích hợp: Khuyến khích các trạm sạc kết hợp dịch vụ nghỉ ngơi, ăn uống, tạo thêm nguồn thu nhập cho nhà đầu tư.
Tương lai xe điện tại Việt Nam
Dự kiến, Việt Nam sẽ có 1 triệu xe điện vào năm 2028, theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam. Để đạt được điều này, việc mở rộng mạng lưới trạm sạc xe điện là yếu tố then chốt. Các nhà đầu tư cá nhân, kết hợp với sự hỗ trợ từ các công ty lớn và chính phủ, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cơ sở hạ tầng sạc xe điện, góp phần thúc đẩy nền kinh tế xanh và bền vững.
Như lời của một nhà đầu tư: “Đây không chỉ là kinh doanh, mà còn là cách chúng tôi góp phần xây dựng một tương lai bền vững hơn cho Việt Nam.”